Është një nga pyetjet që me të drejtë lind më shpesh. Çdo biznes i ri që do të krijohet, në parim mund të zgjedhë të regjistrohet sipas dy formave: (a) Si një person fizik, apo (b) Si një person juridik, si një shoqëri me përgjegjësi të kufizuar ose shkurtimisht sh.p.k.
Po cila është forma më e përshtatshme ? A ka ndonjë ndryshim në nivelin e tatimeve që paguhet ? A nevojitet më shumë kohë për të regjistruar një shoqëri me përgjegjësi të kufizuar ? Cilat janë avantazhet dhe disavantazhet në të dyja rastet.
Këto janë disa nga pyetjet më të zakonshme me të cilat përballet një sipërmarrës që ka marrë vendimin për të regjistruar një biznes të ri.
Përgjigjja më e zakonshme në këto raste është: që forma e regjistrimit varet nga rrethanat dhe planet tuaja. Nuk ka një formë regjistrimi më të mirë apo që paraqet avantazhe dhe të dyja rastet mund të funksionojnë fare mirë në rastin tuaj. Po cilat janë rrethanat në të cilat duhet të zgjedh njërën nga format dhe jo formën tjetër ?
Biznesi që ju do të krijoni do të ketë disa ortakë apo përbëhet vetëm nga një ortak i vetëm.
Kjo është një nga elementet më të rëndësishëm të marrjes së vendimit për formën e regjistrimit.
Nëse, ju do të krijoni një biznes, i cili do të menaxhohet nga vetë ju dhe ortakë (pronarët, investitorët) jeni vetëm Ju; do të ishte më praktike dhe me leverdi, që të zgjidhni formën e personit fizik.
Nëse, nga ana tjetër, biznesi që ju keni krijuar përbëhet nga dy ose më shumë ortakë, forma që ju duhet të zgjidhni është ajo e shoqërisë me përgjegjësi të kufizuar ?
Në këtë rast duhet të planifikohet edhe e ardhmja e biznesit dhe pritshmëritë. Nëse ju filloni i vetëm por prisni që në të ardhmen të bashkohen sipërmarrjes suaj edhe ortakë të tjerë, do të duhet të zgjidhni formën e sh.p.k.
Biznesi që ju do të krijoni paraqet rrisqe të shtuara financiare ndaj palëve të treta dhe ju nuk doni të mbani rrisqe të shtuara.
Nga vetë emri, shoqëria me përgjegjësi të kufizuar, është forma e regjistrimit në të cilët ortakët e saj; në rast të falimentimit apo problemeve të tjera në të ardhmen, përgjigjen vetëm me masën e investimit në kapitalin themeltar të shoqërisë. Po çfarë do të thotë kjo ?
Supozojmë një situatë në të cilën klienti juaj, ka pretendime financiare që rrjedhin nga në dëm i ardhur prej veprimtarisë së biznesit. Në rastin që sipërmarrja juaj angazhohet si një shoqëri me përgjegjësi të kufizuar, edhe në rast të problemeve financiare të humbjeve apo dëmeve të tjera, ju nuk do të përgjigjeni për këto detyrime nga pasuria juaj personale.
Në të kundërt, nëse ju angazhoheni në këtë marrëdhënie si një person fizik, në rast të dëmeve apo problemeve të tjera financiare, ju përgjigjeni me pasurinë tuaj personale.
Shembull: marrja e një kredie në bankë, zhdëmtime ndaj furnitorëve, klientëve apo punonjësve, humbje të vazhduara dhe raste të tjera.
Në cilën formë të regjistrimit ne paguajmë më pak taksa ?
I vetmi ndryshim në pagesën e taksave dhe tatimeve midis dy formave është tatimi mbi dividentin; që paguhet në momentin e shpërndarjes së fitimeve nga shoqëria drejt ortakut.
Edhe pse në thelb ne vlerësojmë që biznesi është i yni dhe fitimet na përkasin ne individëve, avantazhi i përgjegjësisë së kufizuar ka një kosto të shtuar që është tatimi mbi dividentin.
Norma aktuale e tatimit mbi dividentin është 8% e shumës bruto të fitimeve të shpërndara, sipas vendimit të asamblesë për shpërndarjen e fitimit.
A do të thotë kjo që duhet të paguajmë tatim mbi dividentin çdo vit ?
Sigurisht që jo. Tatimi do të paguhet vetëm në momentin që shoqëria do të shpërndajë fitim. Nëse ky fitim nuk shpërndahet por mbahet në shoqëri për investime të ardhshme, edhe tatimi mbi dividentin nuk paguhet.
Konkluzione
Nuk ka një formë regjistrimi që është më e mirë në krahasim me formën tjetër. Secila i përshtatet situatës tuaj dhe pritshmërive në të ardhmen.
Nëse ju jeni një sipërmarrës i vetëm dhe biznesi juaj nuk paraqet rrisqe të shtuara financiare, si edhe nuk vlerësoni që të shtoni edhe ortakë të tjerë, forma më e përshtatshme do të ishte ajo e personit fizik. Kështu menaxhohet më thjeshtë puna e përditshme por edhe kursehet tatimin mbi dividentin për shpërndarjen e fitimeve.
Nëse ju jeni një ose disa sipërmarrës, dhe biznesi juaj paraqet rrisqe të shtuara financiare dhe dëshironi që kjo sipërmarrje të ketë mundësi mbase edhe të shitet në të ardhmen, do të ishte më e përshtatshme krijimi një biznesi në formën e shoqërisë me përgjegjësi të kufizuar.
Për të theksuar edhe që: (a) Ligji në Shqipëri, nuk e lejoni transferimin e personit fizik në sh.p.k apo anasjelltas. Prandaj, nëse do të duhet për arsye të ndryshme të ndryshohet forma, duhet të mbyllet ose pezullohet biznesi aktual, dhe krijohet një tjetër biznes me formën e regjistrimit të përshtatshme. (b) Nëse dëshironi të shisni biznesin tuaj, të paktën ligjërisht ai mund të bëhet vetëm nëse është i regjistruar si një shoqëri me përgjegjësi të kufizuar. (c) Në rastin që administratori i sh.p.k është i punësuar gjithashtu në një tjetër biznes, për individin aplikohet tatimi mbi të ardhurat nga paga për dy-punësimin. Ndërkohë që nëse individi do të krijojë një person fizik ai nuk konsiderohet i punësuar por i vetë-punësuar dhe në këtë rast nuk lind detyrimi për plotësimin e DIVA dhe pagesë të shtuar të tatimit mbi të ardhurat individuale. (d) Edhe pse e thjeshtë, në rastin e sh.p.k ka disa pengesa që lidhen me hartimin e dokumenteve shtesë si vendimet e asamblesë, pengesa që fondet të transferohen në llogarinë personale dhe të tjera. Nga ana tjetër, duhet të pranohet që shoqëria prezantohet më mirë ndaj palëve të treta në krahasim me personin fizik duke pasur “prezencë” më të mirë.
Shpresoj që ky informacion t’ju ketë ndihmuar sado pak në marrjen e vendimit për formën e regjistrimit. Nuk ka një formë regjistrimi më të mirë në të gjitha rastet por ajo është e ndikuar nga rrethanat tuaja, pritshmëritë si edhe preferencat tuaja.