Më 21 nëntor 2024, Shqipëria u bë zyrtarisht anëtare e Zonës Evropiane të Pagesave në Euro (SEPA). Kjo do të thotë se pagesat në euro nga dhe drejt Shqipërisë tashmë trajtohen si transferta vendase në çdo bankë pjesëmarrëse në SEPA. Me fjalë të tjera, pagesat ndërkombëtare në euro do të jenë më të thjeshta, më të shpejta dhe më të lira. SEPA standardizon formatin e llogarive (IBAN/BIC) dhe procedurat e pagesave, duke ulur burokracinë dhe duke rritur transparencën. Kjo integrim në infrastrukturën financiare të BE-së hap mundësi të reja biznesi dhe marrëdhënie ekonomike me partnerë europianë. Për shembull, tani bizneset shqiptare do të mund të dërgojnë €/EUR menjeherë tek furnitorët në BE me tarifa minimale, ashtu si transferta brenda vendit
Përfitimet kryesore praktike
Tarifa më të ulëta
Transfertat në euro me SEPA kushtojnë shumë më pak. Për shembull, një pagesë prej 10,000 € mund të tarifoheshte mbi 100 € për komision më parë, ndërsa tani komisioni i lejuar maksimal është vetëm 3 € (për porosi online) ose 6 € (në bankë). Kjo ul ndjeshëm kostot e bizneset që bëjnë pagesa të rregullta ndërkombëtare.
Shpejtësi të lartë
Transfertat standard SEPA kryhen brenda 1-2 ditësh pune, ndërsa skema Instant SEPAmundëson arritjen e fondeve brenda disa sekondave (24/7. Kjo do të thjeshtësojë flukset financiare: individët do të marrin para nga Europa brenda një dite apo (përmes SEPA Instant) edhe në <10 sekonda, e bizneset nuk do të presin disa ditë për përftimin e pagesave.
Hapja e tregjeve dhe platformave ndërkombëtare
Pjesëmarrja në SEPA hap dyer për përdorimin e platformave si PayPal, Revolut, Wise dhe të tjera që mbështesin këtë sistem Këto shërbime ju lejojnë të kryeni transferta në euro me kosto minimale dhe akses të menjëhershëm në fonde. Për shembull, Revolut dhe Wise kanë lehtësuar dërgimin e parave në BE me tarifa konkurruese dhe Paon PayPal ju mund të lidhni llogaritë bankare direkt në euro Bizneset mund të optimizojnë blerjet dhe pagesat ndërkombëtare duke përdorur këto platforma.
Për bizneset – konkurueshmëri më e madhe
Me komisione më të ulëta dhe pagesa të shpejta, bizneset shqiptare bëhen më konkurruese në tregjet globale. Për shembull, bizneset mund të kursejnë qindra mijë euro në vit nga ulja e tarifave për transaksionet në euro. Këto kursime mund të investohen për rritjen e prodhimit dhe zgjerimin në eksport
Për individët – thjeshtësi në remitanca
Individët që dërgojnë dëmshpërblime në Shqipëri nga Evropa (ose anasjelltas) do të gëzojnë tarifa minimale dhe pagesa të shpejta. Në praktikë, transferimet personale në euro do të jenë më të lehta dhe më të përballueshme. Gjithashtu, shfrytëzimi i DEBIT Direct SEPA (mandati që zbatohet nga platformat e tilla si PayPal) lejon debitime automatike nga llogaritë bankare në euro
Për shembull, dërgimi i 1,000 € nga gjermanët te familjarët në Shqipëri mund të bëhet për vetëm disa euro komision (kjo nuk ishte e mundur përpara)
Hapat që duhen ndërmarrë nga bizneset dhe individët
Për të përfituar plotësisht nga përfitimet e SEPA, duhen disa hapa praktikë:
Hapja e llogarisë bankare në euro
SEPA funksionon vetëm për transaksione në euro, ndaj hapi i parë është të keni një llogari bankare në këtë monedhë. Shumë banka në Shqipëri ofrojnë llogari në euro; bisedoni me bankën tuaj për ta lidhur atë me skemat SEPA.
Përdorimi i kodave IBAN dhe BIC
Çdo transfertë SEPA kërkon përdorimin e formatit IBAN (International Bank Account Number) dhe kodit BIC të bankës Këto të dhëna standarde ndërkombëtare gjenden në kontratën e llogarisë suaj dhe sigurojnë identifikimin unik të llogarisë dhe bankës. Pa plotësimin korrekt të IBAN/BIC, transferta nuk mund të realizohet.
Shfrytëzimi i platformave që mbështesin SEPA
Zgjidhni ofrues (apo platforma pagesash) që integruar SEPA, si p.sh. ata të përmendur më lart. Duke lidhur llogarinë tuaj euro me këto shërbime, do të mund të bëni transferta ndërkombëtare me komisione minimale. Bizneset mund të instalojnë këto opsione në sistemet e tyre të pagesave për të lehtësuar blerjet/e-pagesat e huaja.
Respektimi i rregulloreve tatimore
Edhe pse infrastruktura e pagesave ndryshon, detyrimet fiskale mbeten të njëjta. Çdo pagesë SEPA raportohet në sistemin e taksave si çdo pagesë tjetër. Me fjalë të tjera, bizneset dhe individët duhet të regjistrojnë dhe deklarojnë në librezat dhe deklaratat financiare të gjitha transferta në euro, sikur të ishin transaksione kombëtare Për shembull, pagesa e një produkti në BE (p.sh. 5,000 €) duhet të paraqitet dhe tatimohet sipas kodit tatimor, pa përjashtim. Kjo rrit transparencën fiskale dhe ulin aktivitetet e padëshiruara me para në dorë.
Integrimi evropian dhe roli i Lekut
Anëtarësimi në SEPA është edhe një “vizë” e fortë integrimi në ekonominë e BE-së. Shqipëria tani ofron infrastrukturë të pasqyruar me standardet e BE-së, e cila e bën vendin më tërheqës për investitorë dhe lehtëson tregtinë me vendet europiane. Nga 7 tetor 2025 pritet që tarifat për pagesat ndërkufitare në euro të barazohen me tarifat kombëtare, sipas Rregullores së BE-së 2021/1230, duke siguruar që bizneset shqiptare të mos paguajnë më tepër për një transfertë jashtë vendit sesa për një transfertë brenda. Në praktikë, pagesa në euro drejt BE-së do të duket pothuajse e njëjtë sikur të ishte pagesë brenda vendit.
Megjithatë, ndonëse kjo nxit përdorimin e euros dhe finansimin digjital, ajo mund të kërkojë mbajtjen e balansit me monedhën kombëtare. Përdorimi më i lehtë i euros në transaksionet ndërkombëtare mund të zvogëlojë gradualisht dominimin e Lekut në bizneset që punojnë me BE, ndaj ekspertët sugjerojnë që të ndërmerret masa të tjera për forcimin e Lekut. Në çdo rast, facilitetet SEPA nuk i ndahen Lekut përdorim (Lekët do të vazhdojnë të përdoren për tregtinë e brendshme), por bëjnë ekonominë më transparente dhe të dixhitalizuar.
Përfundim
Implementimi i SEPA sjell përfitime konkrete për të gjithë: bizneset shqiptare do të kursejnë në tarifa dhe të bëhen më konkurruese, ndërsa individët do të kenë mundësi më të thjeshta për të dërguar dhe marrë para nga Evropa. Ky hap i rëndësishëm drejt harmonizimit financiar europian modernizon mënyrën se si bëhen pagesat në Shqipëri. Për të përfituar maksimalisht, çdo biznes dhe individ duhet të informohet dhe të ndjekë udhëzimet praktike – hapjen e llogarive në euro, përdorimin e IBAN/BIC dhe regjistrimin e transaksioneve.
Në thelb, Shqipëria tani ka një sistem pagesash më të thjeshtë, më të shpejtë dhe më të lirë – një mundësi e artë për të optimizuar financat dhe për të përqafuar ekonominë digjitale europiane