Hyrje
Në vitet e fundit, shumë biznese shqiptare dhe konsumatorë individualë kanë përfituar nga shërbimet digjitale të gjigantëve globalë si Google, Meta (Facebook/Instagram), Amazon, Netflix, Spotify apo platformat cloud. Deri vonë, këto shërbime janë faturuar pa TVSH vendase, pasi ofroheshin nga kompani jo-rezidente (të huaja) që nuk kishin prezencë fiskale në Shqipëri. Mirëpo, së fundmi Administrata Tatimore shqiptare ka ndërmarrë masa të reja për të formalizuar këtë sektor: kompanitë ndërkombëtare që ofrojnë shërbime digjitale për përdorues në Shqipëri duhet të regjistrohen për TVSH dhe të ngarkojnë TVSH 20% mbi këto shërbime . Ky zhvillim rrjedh nga baza ligjore ekzistuese dhe njoftimet e fundit të Drejtorisë së Përgjithshme të Tatimeve (DPT), dhe pritet të ketë ndikim si tek bizneset e mëdha ashtu edhe tek bizneset e vogla e konsumatorët.
Në këtë artikull do të analizojmë bazën ligjore të këtij detyrimi, çfarë konsiderohet “shërbim digjital” sipas ligjit, detyrimet e kompanive të huaja dhe përfaqësuesve të tyre fiskalë në Shqipëri, si dhe ndikimet praktike mbi klientët tanë tek AlProfit dhe bizneset e tjera vendase. Gjithashtu, do të shpjegojmë mundësinë e kreditimit të TVSH-së për bizneset e regjistruara dhe do të vëmë në dukje rreziqet tatimore që lidhen me deklarimin e pasaktë të blerjeve nga jashtë. Qëllimi ynë është t’ju ofrojmë një pasqyrë të qartë dhe këshilla praktike mbi këto ndryshime, me një gjuhë të thjeshtë por profesionale, në mënyrë që biznesi juaj të përshtatet pa probleme me rregullat e reja.
Baza ligjore dhe përditësimet e fundit nga DPT
Detyrimi për TVSH mbi shërbimet digjitale të ofruara nga kompani jo-rezidente nuk është një taksë e re, por një zbatim më rigoroz i legjislacionit ekzistues. Ligji nr. 92/2014 “Për Tatimin mbi Vlerën e Shtuar” (i ndryshuar) përcakton se shërbimet e kryera në territorin e Shqipërisë i nënshtrohen TVSH-së, pavarësisht nëse ofrohen nga subjekte vendase apo të huaja. Në veçanti, ligji dhe udhëzimet përkatëse adresojnë furnizimet elektronike/digjitale për konsumatorët shqiptarë, duke vendosur se vendi i furnizimit të këtyre shërbimeve është Shqipëria kur përfituesi (përdoruesi) është i vendosur në Shqipëri. Kjo do të thotë se, nga pikëpamja ligjore, një abonim Netflix-i ose një fushatë reklamash në Facebook e paguar nga Shqipëria konsiderohet furnizim i kryer në Shqipëri dhe duhet të tatohet si i tillë.
Në zbatim të kësaj baze ligjore, Administrata Tatimore ka ndërmarrë hapa konkretë për të identifikuar dhe kontaktuar kompanitë e huaja që po gjenerojnë të ardhura nga përdorues shqiptarë pa qenë të regjistruara për TVSH. Sipas njoftimit zyrtar të DPT, këto shoqëri janë të detyruara të regjistrohen për TVSH në Shqipëri, në përputhje me Ligjin nr. 9920 “Për Procedurat Tatimore” dhe Ligjin nr. 92/2014 “Për TVSH”. Në maj 2025, DPT doli me një njoftim publik ku rikujtoi detyrimin e kompanive ndërkombëtare të caktuara të kenë një përfaqësues tatimor në Shqipëri, të lëshojnë fatura me TVSH 20% për shitjet tek konsumatorët shqiptarë dhe të paguajnë këtë TVSH përmes përfaqësuesit. Ky njoftim ishte pjesë e strategjisë më të gjerë 2024–2027 për të ulur hendekun e TVSH-së dhe për të formalizuar ekonominë dixhitale.
Përditësimet e fundit nga DPT tregojnë se kjo nismë po jep rezultate konkrete. Administrata Tatimore ka evidentuar rreth 24 kompani ndërkombëtare në sektorë të ndryshëm (turizëm, teknologji, argëtim dixhital, platforma punësimi online, edukim, etj.) që gjenerojnë të ardhura nga përdorues shqiptarë. Që nga viti 2024, autoritetet u kanë dërguar letra informuese dhe kërkesa specifike këtyre kompanive për t’u regjistruar vullnetarisht. Shumë prej tyre kanë reaguar pozitivisht: disa janë regjistruar tashmë dhe kanë caktuar përfaqësues tatimor, ndërsa të tjera kanë komunikuar se janë në proces e sipër. Disa kompani të mëdha globale – p.sh. Airbnb, Booking.com dhe Netflix – tashmë kanë përfaqësues tatimorë të regjistruar në Shqipëri dhe kanë filluar deklarimin periodik të TVSH-së për të ardhurat e realizuara këtu. Sipas DPT, Airbnb ishte ndër të parët që u regjistrua, ndërsa Booking.com ka mbi dy vite që ka përfaqësi tatimore lokale (duke paguar TVSH për komisionet e rezervimeve nga Shqipëria).
Edhe gjiganti i streaming Netflix operon tani me të gjitha detyrimet e TVSH-së të përmbushura në vend. Ndërkohë, autoritetet tatimore po vijojnë kontaktet me platforma të tjera që ende s’kanë reaguar – së fundmi edhe TripAdvisor është njoftuar për t’u regjistruar. DPT ka paralajmëruar se, në rast të mosregjistrimit brenda një afati të arsyeshëm, do të ndërmerren masa ligjore dhe administrative ndaj këtyre subjekteve, sipas legjislacionit fiskal në fuqi.
Me pak fjalë, bazuar në kuadrin ligjor aktual dhe aksionin e fundit të tatimeve, çdo kompani e huaj që ofron shërbime digjitale në Shqipëri për përdorues fundorë (që nuk janë vetë të regjistruar për TVSH) ka detyrimin ligjor të regjistrohet dhe të paguajë TVSH-në në Shqipëri. Kjo masë synon të vendosë një trajtim të barabartë mes ofruesve të huaj online dhe atyre vendës, si dhe të rrisë të ardhurat buxhetore duke taksuar konsumin që ndodh realisht në Shqipëri.
Çfarë është një “shërbim digjital” sipas ligjit?
Termi “shërbime digjitale” (ose shërbime elektronike) u referohet atyre shërbimeve që ofrohen nëpërmjet internetit apo rrjeteve elektronike, me ndërhyrje minimale njerëzore, dhe që nuk kanë formë fizike tradicionale. Ligji i TVSH-së (neni 29) jep një listë specifike të shërbimeve elektronike kur ofrohen për persona të patatueshëm (p.sh. individë ose biznese të paregjistruara për TVSH). Disa nga kategoritë kryesore të shërbimeve digjitale sipas këtij përcaktimi janë:
- Shërbimet e telekomunikacionit – p.sh. telefonia celulare, interneti broadband, shërbime telefonike VOIP etj.
- Shërbimet e transmetimit – p.sh. transmetimet radiofonike ose televizive (TV kabllor, satelitor, IPTV).
- Shërbimet informatike online – p.sh. ofrimi i faqeve web dhe hosting, mirëmbajtja nga distanca e programeve kompjuterike apo pajisjeve (remote support), shërbime cloud (si AWS, Azure, Google Cloud) etj.
- Furnizimi me software dhe përditësimet – p.sh. shitja apo abonimet për programe kompjuterike, aplikacione mobile, upgrade dhe update software-sh online.
- Ofrimi i imazheve, teksteve, informacionit dhe aksesit në baza të dhënash – p.sh. shitja e fotove ose videove stok, biblioteka dixhitale, akses me pagesë në databaza informative, artikuj online me abonim, shërbime reklamimi digjital (si reklamat në Google/Facebook që bazohen në ofrimin e të dhënave te përdoruesit).
- Ofrimi i argëtimit dhe medias dixhitale – p.sh. shërbimet streaming si muzikë (Spotify, Apple Music), filma e video (Netflix, Amazon Prime, YouTube Premium), lojëra online (përfshi lojërat e fatit dhe bastet online), si dhe transmetimi live i eventeve kulturore, sportive, koncertet apo konferencat online.
- Shërbimet e mësimdhënies në distancë – p.sh. platformat e kurseve online, webinar-et me pagesë, trajnimet virtuale ose abonimet në faqet edukative.
Në përgjithësi, nëse një shërbim po ofrohet nëpërmjet teknologjisë së informacionit dhe përdoruesi e merr shërbimin drejtpërdrejt online (pa qenë i nevojshëm kontakti fizik me ofruesin), atëherë ai klasifikohet si shërbim digjital i tatueshëm me TVSH. Shembuj konkretë përfshijnë blerjen e hapësirës reklamuese në Facebook, pagesën e një abonimi vjetor për Microsoft 365, marrjen me qira të një filmi në një platformë streaming, shkarkimin e një aplikacioni me pagesë, ose regjistrimin në një kurs virtual. Në rast dyshimi, këshillohet të kontrollohet nëse shërbimi në fjalë është plotësisht i automatizuar dhe i varur nga interneti – kjo është shenja kryesore e një shërbimi elektronik. Gjithashtu, ligji na udhëzon të shohim edhe tipin e klientit: trajtimi ndryshon nëse klienti është biznes i regjistruar për TVSH apo konsumator i thjeshtë, siç do ta shpjegojmë më poshtë.
Detyrimet e kompanive të huaja dhe përfaqësuesve të tyre fiskalë
Si duhet të veprojnë kompanitë jo-rezidente? Çdo kompani e huaj që ofron shërbime digjitale në Shqipëri (por që nuk ka një seli apo degë të regjistruar këtu) duhet të ndjekë një sërë hapash ligjorë për t’iu bindur detyrimeve tatimore vendase.
Regjistrimi për TVSH në Shqipëri
Këto kompani duhet të regjistrohen pranë organeve tatimore shqiptare specifikisht për qëllime të TVSH-së. Praktikisht, kjo bëhet duke emëruar një përfaqësues tatimor (fiskal) në Shqipëri i cili do të kryejë regjistrimin në organet tatimore në emër të kompanisë së huaj.
Emërimi i një përfaqësuesi tatimor
Përfaqësuesi tatimor është një person fizik a juridik i vendosur në Shqipëri (zakonisht një firmë kontabël/fiskale ose degë lokale), i cili autorizohet të veprojë në emër të kompanisë së huaj për përmbushjen e detyrimeve tatimore. Sipas ligjit, përfaqësuesi tatimor konsiderohet përgjegjës bashkërisht me kompaninë për pagesën e TVSH-së, ndaj është e rëndësishme që kompanitë e huaja të zgjedhin një përfaqësues të besueshëm dhe me eksperiencë.
Lëshimi i faturave me TVSH 20% për shitjet tek konsumatorët shqiptarë
Duke filluar nga momenti i regjistrimit, kompania e huaj (përmes përfaqësuesit) duhet të ngarkojë TVSH në normën standarde 20% mbi çdo furnizim shërbimi digjital që u bën klientëve brenda Shqipërisë të cilët nuk janë vetë deklarues TVSH-je Kjo do të reflektohet në faturën ose konfirmimin e pagesës që klienti merr (p.sh. faturat elektronike të Netflix/Spotify, ku TVSH-ja shqiptare duhet të shfaqet e llogaritur).
Deklarimi dhe pagesa e TVSH-së
Përfaqësuesi tatimor duhet të paraqesë deklaratat e TVSH-së (muaj për muaj, ose sipas afateve ligjore) ku pasqyrohen të ardhurat e kompanisë së huaj të realizuara në Shqipëri dhe TVSH-ja e llogaritur mbi to . TVSH-ja e mbledhur nga klientët shqiptarë duhet më pas të paguar në buxhetin e shtetit shqiptar brenda afateve përkatëse. Pra, praktikisht këto kompani do t’i bashkohen skemës së deklarimit të TVSH-së sikurse çdo biznes tjetër i regjistruar në Shqipëri.
Respektimi i detyrimeve të tjera proceduriale
Përveç TVSH-së, kompanitë jo-rezidente duhet të respektojnë edhe kërkesat e tjera ligjore, si pajisja me NIPT special për jo-rezidentët, mbajtja e dokumentacionit tatimor, ruajtja dhe raportimi i të dhënave të shitjeve, etj., në përputhje me ligjin për procedurat tatimore. Përfaqësuesi tatimor luan rolin kyç në sigurimin e kësaj përmbushjeje të plotë.
Është e rëndësishme të theksohet se detyrimi për të ngarkuar TVSH vlen vetëm për shitjet drejt konsumatorëve fundorë (B2C). Në rast se i njëjti shërbim ofrohet për biznese shqiptare të regjistruara për TVSH (B2B), skema është ndryshe: kompania e huaj nuk ngarkon TVSH në faturë, pasi në këtë rast zbatohen rregullat e auto-ngarkesës (reverse charge).
Kjo do të thotë, përgjegjësia për deklarimin dhe pagesën e TVSH-së bie mbi blerësin vendas (biznesin e regjistruar), i cili do ta vetë-deklarojë dhe paguajë TVSH-në për shërbimin e blerë nga jashtë, ashtu siç ka vepruar edhe më parë. Pra, kompanitë e huaja do të duhet të verifikojnë statusin e çdo klienti shqiptar – nëse klienti është biznes me numër TVSH-je aktiv, atëherë fatura lëshohet pa TVSH (dhe blerësi bën vetë-deklarimin); nëse klienti s’ka numër TVSH-je, atëherë duhet faturuar me 20% TVSH shqiptare.
DPT po ndjek nga afër procesin e regjistrimit të këtyre kompanive globale. Sukseset e para janë inkurajuese: sektorë si ai i platformave turistike online (Airbnb, Booking) dhe shërbimeve streaming (Netflix) tashmë janë në përputhje me ligjin. Kjo nënkupton që çdo rezervim akomodimi nga Shqipëria në Airbnb/Booking dhe çdo abonim Netflix i paguar nga Shqipëria tashmë përfshin TVSH-në lokale. Administrata Tatimore po vijon komunikimin me kompani të tjera të mëdha të teknologjisë (si p.sh. gjigantët e reklamave online Google dhe Meta, ofruesit e shërbimeve cloud Amazon Web Services, Microsoft Azure, etj.) për t’u siguruar se edhe ato i nënshtrohen të njëjtit regjim. Pritshmëritë janë që në vijim, të gjitha platformat kryesore digjitale me përdorues shqiptarë do të jenë pjesë e skemës së TVSH-së në Shqipëri, duke krijuar një terren më të barabartë konkurence midis ofruesve vendas dhe atyre ndërkombëtarë.
Ndikimi tek bizneset e regjistruara (klientët tanë) që blejnë shërbime digjitale
Shumë nga klientët tanë te AlProfit Consult – kompani të vogla, të mesme apo të mëdhaja – shfrytëzojnë rregullisht shërbime si reklamat në Google dhe Facebook, platforma cloud, mjete software, etj., për punët e tyre të përditshme. Është e kuptueshme që ata po pyesin: “Çfarë ndryshon konkretisht për ne me këtë regjim të ri TVSH-je?”. Lajmi i mirë është se, për bizneset që tashmë janë të regjistruara për TVSH dhe paguajnë tatimin, impakti financiar i kësaj mase është minimal në terma afatgjatë, me kusht që të respektohen procedurat e sakta.
Ja disa aspekte praktike të ndikimit për bizneset e regjistruara për TVSH:
Nuk ka kosto shtesë reale, vetëm formalitete
Nëse kompania juaj ka një NIPT aktiv si subjekt i TVSH-së, furnizimet digjitale nga jashtë vazhdojnë të jenë pa ngarkesë TVSH në faturë nga furnizuesi (ose me TVSH të zbritshme). Si më parë, ju do të aplikoni mekanizmin e auto-ngarkesës: do ta llogarisni vetë TVSH-në për vlerën e shërbimit të importuar dhe do ta deklaroni atë si TVSH e pagueshme, por njëkohësisht do ta deklaroni edhe si TVSH e zbritshme (input) në po të njëjtën deklaratë, nëse shërbimi lidhet me aktivitetin tuaj ekonomik. Kështu, efekti neto në xhepin e biznesit tuaj është zero (TVSH e paguar zbritet plotësisht). Pra, shpenzimi për shërbimin digjital mbetet po ai i mëparshmi, vetëm se tani duhet t’i kushtoni më shumë rëndësi deklarimit korrekt. Nga ana tjetër, nëse ju jeni një biznes i përjashtuar nga pagesa e TVSH dhe/ose, në kushte të tjera, ju; nëse këtë shërbim do ta kishit blerë brenda vendit dhe nuk do të kishit të drejtë kreditimi, për fat të keq do të jetë kosto direkt për biznesin tuaj. Psh; bizneset në fushën e shërbimeve mjekësore, arsimit dhe të tjera.
Kujdes me faturat dhe numrin tuaj të TVSH-së
Për t’u siguruar që furnizuesi i huaj nuk ju ngarkon gabimisht TVSH 20%, sigurohuni që në profilin tuaj të klientit tek ato platforma të jetë i regjistruar numri juaj i identifikimit për TVSH (NIPT-i). Shumë kompani ndërkombëtare do të ofrojnë mundësinë e verifikimit të statusit tuaj si biznes (p.sh. Google kërkon të plotësoni ID fiskale në account settings). Nëse nuk e keni deklaruar veten si biznes, furnizuesi mund t’ju trajtojë si konsumator të thjeshtë dhe do t’ju faturojë me TVSH – në atë rast, ju do të paguani 20% më shumë nga xhepi juaj, pastaj do ju duhet ta kërkoni atë shumë si TVSH të zbritshme. Kjo sjell barrë administrative shtesë dhe mundësi gabimi. Prandaj, mbani të përditësuar të dhënat tuaja tek çdo furnizues digjital: deklaroni saktë emrin e kompanisë, adresën dhe sidomos numrin e TVSH-së.
Merrni faturë të vlefshme për çdo pagesë
Në kushtet kur disa kompani të huaja po regjistrohen në Shqipëri, është e rëndësishme të dispononi faturat tatimore korrekte për blerjet tuaja. Për shembull, nëse Facebook Ireland bëhet subjekt i regjistruar në Shqipëri për TVSH, ju duhet të merrni nga Facebook një faturë ku të shfaqet NIPT-i i përfaqësuesit të tyre shqiptar dhe TVSH-ja e llogaritur (nëse jeni trajtuar si joregjistruar). Kjo faturë do t’ju shërbejë për ta kontabilizuar dhe (nëse jeni subjekt i TVSH-së) për ta përfshirë në librat e blerjes si TVSH të zbritshme. Në rastet kur fatura vjen pa TVSH (se ju jeni biznes i regjistruar), ruajeni gjithashtu, pasi do të jetë provë e vlefshme që furnizimi është kryer dhe se ju keni detyrimin të kryeni vetë-deklarimin. Sistemimi i dokumentacionit do t’ju mbrojë në kontrolle tatimore të mundshme.
Rritje e formalizimit, ulje e paqartësive
Një efekt pozitiv indirekt për bizneset e regjistruara është se kjo nismë pritet të shtojë formalizimin e blerjeve të shërbimeve nga jashtë. Në të kaluarën, shumë kompani shqiptare nguronin ose gabonin në deklarimin e shërbimeve të huaja (p.sh. pagesat e reklamave online ndonjëherë mbeteshin pa u deklaruar fare, duke krijuar rrezik tatimor). Tani që vetë kompanitë ndërkombëtare po përfshihen në sistem, gjasat për shmangie pa dashje të deklarimit zvogëlohen. Gjithsesi, përgjegjësia finale ende bie mbi ju si biznes: sigurohuni që çdo shpenzim për shërbime digjitale nga jashtë pasqyrohet si duhet në deklaratën tuaj tatimore, qoftë si blerje me auto-ngarkesë, qoftë si blerje me TVSH të zbritshme (kur furnizuesi i huaj ju ka ngarkuar TVSH-në shqiptare në faturë). Konsulenti juaj fiskal (si AlProfit) mund t’ju ndihmojë të zgjidhni çdo paqartësi në këtë drejtim.
Në përmbledhje, për bizneset e formalizuara dhe të regjistruara për TVSH, ky zhvillim nuk përbën ndonjë barrë të re financiare, por kërkon më shumë vëmendje në procedura. Nëse ndiqni rregullat e duhura (identifikoheni si biznes tek furnizuesit dhe deklaroni me rigorozitet importet e shërbimeve), nuk do të keni kosto shtesë. Përkundrazi, do të siguroni që biznesi juaj është plotësisht në përputhje me ligjin dhe eviton gjobat. Madje përfitoni zbritjen për qëllime të tatimit mbi fitimin; nëse biznesi juaj është pagues i saj.
Ndikimi tek bizneset e vogla dhe konsumatorët (jo të regjistruar për TVSH)
Për ata që nuk janë të regjistruar për TVSH – që do të thotë bizneset e vogla nën pragun ligjor ose të përjashtuar, profesionistët e lirë pa TVSH, organizatat e vogla si dhe gjithë konsumatorët individualë – masat e reja do të kenë një ndikim më të dukshëm në kostot e tyre. Kjo sepse këto kategori, në cilësinë e blerësit, nuk kanë të drejtë kreditimi të TVSH-së së paguar. Le t’i shqyrtojmë efektet konkrete:
Rritje e menjëhershme e kostos për shërbimet digjitale
Nëse më parë një biznes i vogël ose individ blinte një shërbim online prej, fjala vjen, 100 euro, dhe kompania e huaj nuk e ngarkonte TVSH, shuma e paguar ishte 100 euro. Tani, me regjistrimin e kompanive të huaja për TVSH në Shqipëri, i njëjti shërbim do të faturohet 120 euro (100€ + 20% TVSH). Pra, për përdoruesit përfundimtarë, kostoja efektive rritet me 20%, pasi TVSH-ja është e përfshirë në çmim dhe ata nuk mund ta rimbursojnë apo kreditojnë atë. Kjo vlen p.sh. për një biznes të vogël që porosit reklama në Facebook pa qenë vetë në skemën e TVSH-së – buxheti i tij i marketingut do të duhet të rritet me 20% për të marrë të njëjtën shërbim, sepse një pjesë e pagesës tashmë do të shkojë për tatimin. Po ashtu, një zejtar apo freelancer që blen një licencë software nga jashtë apo një paketë hosting, do të shohë një mbingarkesë tatimore prej 20% në faturë, që për të është thjesht shpenzim i pakthyeshëm.
Konsumatorët individualë – TVSH e padukshme por e pranishme
Për shërbimet konsumatorike si Netflix, Spotify, Amazon Prime etj., përdoruesit e zakonshëm mund të mos e vënë re menjëherë ndryshimin, pasi disa kompani po zgjedhin të mbajnë të njëjtin çmim final dhe thjesht të paguajnë TVSH brenda tij. Për shembull, abonimi mujor i Netflix në Shqipëri vazhdon të jetë 9.99 € si më parë, por tashmë kjo tarifë përfshin brenda vetes 20% TVSH, të cilën Netflix e llogarit dhe e paguan tek autoritetet shqiptare. Kështu, konsumatori ende paguan 9.99 €, por një pjesë e atyre parave (rreth 1.67 €) shkon në buxhetin e shtetit si TVSH, dhe Netflix mban vetëm pjesën e mbetur. Jo të gjitha kompanitë mund ta përthithin këtë kosto – disa mund të zgjedhin ta shtojnë si shtesë mbi çmim. P.sh. nëse një platformë edukative online më parë ju kushtonte 50 € kursi, mund të vendosë ta rrisë në 60 € për përdoruesit shqiptarë, për të mbuluar detyrimin e TVSH-së. Në çdo rast, konsumatorët fundorë në Shqipëri tashmë po paguajnë TVSH për shërbimet dixhitale, drejtpërdrejt ose tërthorazi. Ky është një ndryshim i rëndësishëm që duhet marrë parasysh në buxhetet personale.
Bizneset nën pragun e TVSH-së
Shumë biznese të vogla zgjedhin të mos regjistrohen vullnetarisht për TVSH (kur xhiroja e tyre vjetore është nën pragun ligjor aktual prej 10 milionë lekësh). Për këto raste, masat e reja sjellin një kosto të shtuar operative. Nëse, fjala vjen, një studio e vogël dizajni (jo e regjistruar për TVSH) shpenzon 1,000 € në vit për softuer grafik dhe reklama online, ajo tani do të shpenzojë 1,200 € për të njëjtën gjë, sepse 200 € do të jenë TVSH e pakredituar. Kjo mund të ndikojë marzhet e tyre të fitimit ose t’i detyrojë të rrisin çmimet për klientët e vet për të kompensuar diferencën. Disa prej këtyre bizneseve mund të fillojnë të konsiderojnë regjistrimin vullnetar për TVSH nëse llogaritin që shpenzimet e tyre me TVSH të pakredituar po bëhen të konsiderueshme – megjithatë, kjo duhet peshuar mirë kundrejt efektit që do të ketë ngarkimi i TVSH-së tek klientët e tyre (sepse duke u regjistruar, ata vetë do të duhet të faturojnë me TVSH shërbimet apo produktet që shesin).
Barazia me konkurrentët vendas
Një këndvështrim tjetër pozitiv është se bizneset e vogla vendase, ndonëse tani paguajnë më shumë kur blejnë shërbime nga jashtë, janë në një pozitë më të barabartë konkurrence kundrejt ofruesve lokalë. Më parë, mund të ishte ekonomikisht më leverdi të blihej një shërbim marketingu nga një platformë e huaj (p.sh. reklamë Facebook) sesa ta merrje nga një agjenci marketingu shqiptare, sepse e para vinte pa TVSH ndërsa e dyta me 20% shtesë. Tani që edhe shërbimi i huaj bart TVSH, zgjedhjet bëhen më shumë mbi bazë cilësie dhe jo thjesht çmimi fiskal. Kjo ndihmon në krijimin e një tregu më të drejtë, ku çdo ofrues tatimpagues (vendor apo i huaj) trajtohet njësoj.
Përmbledhtazi, bizneset e paregjistruara për TVSH dhe konsumatorët do të mbajnë barrën e vërtetë të TVSH-së në shërbimet digjitale, pasi ata nuk kanë mekanizëm për ta rikuperuar atë. Kjo nismë, megjithëse e domosdoshme nga këndvështrimi fiskal, për ta përkthehet në kosto pak më të larta për shërbimet që tashmë janë bërë të zakonshme në aktivitetin ditor. Bizneset e tilla do të duhet ta marrin parasysh këtë efekt në planifikimin e shpenzimeve, ndërsa konsumatorët individualë thjesht do të vërejnë se një pjesë e parasë së tyre po shkon për tatim (edhe kur çmimi nominal s’ndryshon).
Si konsulentë, ne i këshillojmë këto biznese të bëjnë një analizë të shpenzimeve: nëse volumi i blerjeve nga jashtë është i lartë, mund të ketë kuptim regjistrimi në TVSH; në të kundërt, të paktën të përllogarisin efektin 20% në koston e mallrave/shërbimeve që ofrojnë, për të ruajtur rentabilitetin.
Mundësitë për kreditimin e TVSH-së nga bizneset e regjistruara
Një nga shtyllat kryesore të sistemit të TVSH-së është parimi i kreditimit: bizneset e regjistruara kanë të drejtë të zbresin TVSH-në e paguar në blerje nga detyrimi i TVSH-së që llogarisin në shitje. Kjo siguron që, në hallkat ndërmjetëse të ekonomisë, TVSH-ja të mos kthehet në kosto, por të bartet vetëm tek konsumatori final. Në kontekstin e shërbimeve digjitale nga kompani të huaja, mundësia e kreditimit të TVSH-së varet nga rasti:
Kur shërbimi merret për qëllime biznesi (dhe jeni të regjistruar)
Nëse kompania juaj merr një faturë me TVSH shqiptare nga një furnizues i huaj (gjë që mund të ndodhë, p.sh. në rast se nuk i keni komunikuar furnizuesit statusin tuaj ose në ndonjë tranzicion të përkohshëm), ju mund ta kërkoni atë TVSH si kredi në deklaratën tuaj, njësoj sikur ta kishit paguar një furnizuesi shqiptar. Shembull: Një kompani ble një licencë software nga një shoqëri amerikane dhe paguan 20% TVSH sepse furnizuesi amerikan ishte regjistruar në Shqipëri. Ajo 20% mund të deklarohet te librat e blerjes dhe zbritet nga TVSH-ja e shitjeve që kompania shqiptare detyrohet të paguajë. Kështu, efekti financiar zerohet (pasi TVSH-ja e blerjes zbritet plotësisht).
Kur aplikohet mekanizmi i auto-ngarkesës
Siç u përmend më lart, në shumicën e rasteve B2B, kompani të huaja nuk do të ngarkojnë TVSH në faturë, por ju si blerës i regjistruar duhet ta vetë-deklaroni. Kjo do të bëhet duke llogaritur 20% TVSH mbi vlerën e shërbimit dhe duke e pasqyruar si TVSH në shitje në formular (ndonëse nuk është realisht shitje, por import shërbimi). Në të njëjtën deklaratë, ju do ta pasqyroni po atë shumë si TVSH e zbritshme, me kusht që shpenzimi lidhet me aktivitetin tuaj. Praktikisht, regjistri i blerjeve dhe ai i shitjeve pasqyrojnë të njëjtën shumë, dhe në fund të periudhës nuk ndryshon gjë në detyrimin tatimor. Kjo është pikërisht filozofia e kreditimit – ju paguani TVSH-në tek shteti, por në të njëjtën kohë e merrni mbrapsht në formë kredie, ndaj nuk keni kosto. Duhet vetëm kujdes që shënimet të bëhen saktë: në mungesë të një fature me TVSH, ju duhet të ruani faturën origjinale pa TVSH dhe të mbani dokumentacionin e brendshëm që justifikon llogaritjen (p.sh. një vetë-faturim i brendshëm ose një përllogaritje në skedarin e blerjeve).
Shpenzimet e përziera apo pa të drejtë kreditimi
Kujtojmë se TVSH-ja mund të mos kreditohet (as pjesërisht) nëse shpenzimi lidhet me veprimtari të përjashtuara ose aktivitete që nuk i nënshtrohen TVSH-së. Kjo vlen si për blerjet brenda, ashtu dhe për ato nga jashtë. Për shembull, nëse një OJF (organizatë jofitimprurëse) pa TVSH blen një shërbim cloud dhe i faturohet TVSH, ajo nuk mund ta kërkojë mbrapsht. Ose nëse një biznes i regjistruar blen një shërbim që lidhet me aktivitetin e tij të përjashtuar (p.sh. shërbim financiar a shëndetësor i përjashtuar në shitje), TVSH e atij shpenzimi mbetet e pakredituar. Pra, parimi i përgjithshëm është që ju mund të kreditoni TVSH-në e imputuar nga këto shërbime vetëm në masën që shërbimi i shërben aktivitetit tuaj të tatueshëm. Shumica e bizneseve do të jenë në rregull në këtë aspekt (p.sh. reklamat online normalisht i shërbejnë aktivitetit të tatueshëm të biznesit tuaj, ndaj TVSH-ja e tyre kreditohet plotësisht).
Përfitoni nga kreditimi për të mos dyfishuar kostot
Në tranzicionin e këtyre rregullave, mund të ndodhë që ndonjë furnizues i huaj, deri sa të mësojë të dallojë klientët B2B, t’ju faturojë me TVSH gabimisht. Mos e neglizhoni këtë fakt – sigurohuni që ajo shumë TVSH-je e paguar të reflektohet në deklaratën tuaj si e zbritshme. Në këtë mënyrë, edhe nëse përkohësisht keni paguar pak më shumë, shteti do jua kthejë nëpërmjet mekanizmit të kreditit (në formën e TVSH-së më të ulët për t’u paguar nga ju). E njëjta gjë vlen edhe afatgjatë: nëse furnizuesi i huaj ju ngarkon TVSH sepse ju jeni joregjistruar, dhe më vonë biznesi juaj rritet e regjistrohet për TVSH, filloni menjëherë të kërkoni faturat me TVSH dhe të kreditosh TVSH-në e tyre në deklaratat pasardhëse.
Në përfundim, bizneset e regjistruara nuk duhet të frikësohen nga ngarkesa 20% e këtyre shërbimeve, pasi kanë mundësinë ta neutralizojnë atë plotësisht. Çelësi është: deklaroni çdo gjë dhe kërkoni çdo TVSH të paguar në blerje si kredi, kur ligji jua lejon. Kështu, në bilancin tuaj, shërbimet digjitale nga kompani si Google, Meta, Amazon etj., do të vazhdojnë të peshojnë vetëm sa vlera neto e tyre, jo më 20% shtesë. AlProfit mund t’ju ndihmojë të vendosni një sistem efikas ndjekjeje të TVSH-së së blerjeve nga jashtë, që të siguroheni se po përfitoni maksimalisht nga kreditimi i lejuar.
Rreziqet tatimore nga deklarimi i pasaktë i blerjeve nga jashtë
Çdo herë që ka ndryshime në mënyrën si tatohet një transaksion, ekziston mundësia e gabimeve ose mosrakordimevegjatë periudhës së tranzicionit. Bizneset shqiptare duhet të jenë të kujdesshme për të shmangur çfarëdolloj deklarimi të pasaktë të blerjeve nga jashtë, pasi rreziqet tatimore mund të jenë të konsiderueshme. Disa skenarë risku dhe pasojat e tyre janë:
Mospagesa ose mosdeklarimi i TVSH-së së shërbimeve të importuara
Kjo është ndoshta pika më e rrezikshme. Në të kaluarën, disa biznese mund të kenë blerë shërbime online (sidomos nga furnizues jo të regjistruar këtu) dhe t’i kenë “harruar” ato në deklaratë, me mendimin se nuk ishin të kapshme nga administrata tatimore. Tani, me regjistrimin e vetë kompanive të huaja, kjo qasje është edhe më e rrezikshme – tatimet mund të kenë informacion të dyanshëm (si nga bankat për pagesat jashtë, ashtu edhe nga deklarimet e përfaqësuesve tatimorë të atyre kompanive). Një deklarim i pasaktë ose mosdeklarim fare mund të zbulohet lehtësisht. Pasoja do të ishte një vlerësim tatimor nga DPT që detyron pagesën e TVSH-së së papaguar, së bashku me gjobat dhe kamatëvonesatpërkatëse. Ligji tatimor parashikon gjoba që minimalisht janë në vlerën e TVSH-së së munguar (por jo më pak se një shumë fikse), ndaj penalitetet financiare mund të jenë të ndjeshme për biznesin.
Kreditim i gabuar i TVSH-së
Një tjetër risk është kërkimi i kreditit të TVSH-së pa bazë ligjore. Kjo mund të ndodhë nëse, bie fjala, një biznes joregjistruar për TVSH provon të zbresë TVSH-në e faturuar nga furnizuesi i huaj – gjë që s’lejohet fare sepse nuk është pjesë e skemës. Ose nëse një biznes i regjistruar kërkon kredi për një TVSH që s’e ka paguar realisht (p.sh. ka menduar gabimisht se furnizuesi e ngarkoi kur s’e ka bërë, ose ka futur një shumë fiktive). Gjatë kontrolleve, këto gabime dalin në pah dhe sjellin sanksione. Shembull: Kompania X (e regjistruar për TVSH) blen reklama në Facebook për 100 €. Facebook nuk e ngarkon TVSH sepse X kishte NIPT dhe veproi me reverse charge, por përgjegjësi i financës tek X e ngatërron dhe e deklaron sikur ka paguar 20 € TVSH në blerje. Në kontroll, DPT do ta konstatojë mungesën e faturës me TVSH dhe mund të gjobisë kompaninë për deklarim të rremë. Prandaj, kontrolli i saktë i dokumenteve dhe kuptimi i situatës (a kishte apo jo TVSH në faturë?) është vital për të shmangur këto situata.
Mospërputhje midis deklarimeve të furnizuesit dhe blerësit
Tani që disa furnizues globalë do deklarojnë vetë shitjet e tyre me TVSH në Shqipëri, do të ekzistojë mundësia që administrata të krahasojë deklarimet. Nëse p.sh. Facebook Albania (përfaqësuesi) deklaron që kompania juaj (si joregjistruar) bleu 1,000 € shërbime dhe ju ngarkuan 200 € TVSH, ndërkohë që ju si biznes as nuk e keni deklaruar blerjen fare (nëse s’jeni në TVSH s’keni ku ta deklaroni, por të paktën keni pasur shpenzim në bilanc) – kjo mospërputhje mund të ngrejë flamuj të kuq. Për bizneset në TVSH, mospërputhjet janë më të lehta për t’u kapur: DPT mund të presë që në librin tuaj të blerjes të duket TVSH e kreditueshme për një faturë të caktuar, ose të paktën që të keni një deklarim në formularin e veçantë për blerjet nga jorezidentët. Nëse këto mungojnë, ndërkohë që furnizuesi ka raportuar shitjen, atëherë pritet t’ju kërkohet shpjegim ose do t’ju llogaritet detyrimi mungues.
Interpretim i gabuar i llojit të shërbimit
Ndonjëherë, mund të ketë paqartësi nëse një shërbim i marrë nga jashtë bie apo jo në kategorinë e “shërbimeve elektronike” që kërkojnë këtë trajtim. Një interpretim i gabuar (p.sh. mendohet gabimisht se është shërbim i përjashtuar ose mall, ndërkohë që është shërbim elektronik i tatueshëm) mund t’ju çojë ose në mospagim të TVSH-së kur duhesh, ose në pagesë kur s’duhet. Të dyja rastet kanë implikime: ose tatimet do kërkojnë pagesë me mbrapa, ose ju keni paguar kot. Për të shmangur këtë, konsultohuni me ekspertë kur keni dyshim në klasifikimin e një transaksioni. Për shembull, blerja e një reklame televizive nga një kanal i huaj satelitor – a trajtohet si shërbim elektronik? Apo marrja e një konsulence online live nga një ekspert i huaj – është shërbim, por jo domosdoshmërisht “elektronik” sipas përkufizimit (sepse ka komponent njerëzor). Raste të tilla “gri” duhet t’i adresoni paraprakisht për të shmangur gabimet në deklarim.
Administrata tatimore shqiptare po e merr shumë seriozisht formalizimin e tregtisë online. Kjo nënkupton se kontrollet dhe vëmendja ndaj blerjeve nga jashtë do të shtohen. Çdo deklarim i pasaktë, qoftë me mungesë apo me tepricë, mund të ketë pasoja financiare për biznesin tuaj. Për t’i evituar, mbani një komunikim të ngushtë me këshilltarin tuaj fiskal, rishikoni politikat e brendshme të kontabilitetit për këto transaksione dhe trajnojeni stafin tuaj financiar që të jetë i azhurnuar me ndryshimet. Transparenca dhe korrektesa në deklarim janë mbrojtja më e mirë ndaj penaliteteve.
Përfundim: Çfarë duhet të bëni dhe si mund t’ju ndihmojmë ?
Marrja e TVSH-së në shërbimet digjitale nga kompani të huaja shënon një hap të rëndësishëm drejt harmonizimit të tregut dhe sigurimit të të ardhurave tatimore në epokën dixhitale. Për bizneset shqiptare dhe konsumatorët, kjo do të ndihet në forma të ndryshme – për disa thjesht një procedurë shtesë, për të tjerë një kosto e re. Çelësi është të njoftoheni dhe të përshtateni në kohë. Ja disa veprime konkrete që rekomandojmë:
Informohuni për furnizuesit tuaj kryesorë
Nëse kompania juaj shpenzon shuma të konsiderueshme në platforma si Google Ads, Facebook/Meta, Amazon AWS, etj., kontrolloni njoftimet e tyre ose komunikimet e fundit për klientët shqiptarë. Shumë prej tyre mund t’ju kenë dërguar email ose njoftime se “Po ndryshojmë termat e faturimit për shkak të detyrimeve të reja tatimore në Shqipëri”. Mos i injoroni këto; përshtasni konfigurimet tuaja të llogarisë sipas udhëzimeve (p.sh. plotësoni NIPT-in, zgjidhni statusin “business” aty ku kërkohet).
Rishikoni buxhetet tuaja
Për departamentin tuaj financiar, tani është momenti të rillogariten kosto të caktuara duke përfshirë TVSH-në kur është e pakthyeshme. Nëse deri dje buxheti i marketingut me Google ishte 100, tani bëjeni 120 (nëse nuk jeni të regjistruar për TVSH).
Sigurohuni që jeni në përputhje me ligjin
Kjo është pika ku AlProfit Consult mund t’ju gjendet pranë. Ne ju këshillojmë të kontaktoni ekspertët tanë për një kontroll paraprak të situatës suaj: a keni deklaruar saktë blerjet nga jashtë deri më tani? A keni ndonjë detyrim të paplotësuar? A po i dokumentoni si duhet faturat elektronike nga furnizuesit e huaj? Një rishikim profesional tani mund t’ju kursejë shumë kokëçarje dhe kosto në të ardhmen. Mos prisni sa të trokasë inspektori i tatimeve – veproni proaktivisht.
Shfrytëzoni asistencën profesionale për regjistrim dhe përfaqësim
Nëse jeni vetë një kompani e huaj që ofron shërbime në Shqipëri, apo një degë e sapokrijuar e një grupi ndërkombëtar, regjistrimi për TVSH dhe emërimi i përfaqësuesit tatimor janë hapa të detyrueshëm. Edhe nëse jeni biznes shqiptar që ndërmjetëson shërbime të huaja, duhet të dini implikimet. AlProfit ofron shërbime të dedikuara për regjistrimin e jo-rezidentëve, këshillim në zbatimin e këtyre rregullave dhe mund të veprojë vetë si përfaqësues tatimor për kompani ndërkombëtare falë eksperiencës sonë në këtë fushë.
Përmirësoni sistemet tuaja të kontabilitetit
Sigurohuni që softueri juaj financiar apo ekipi i kontabilitetit di si t’i trajtojë këto transaksione. Shënoni qartë në plan kontabël llogaritë për “TVSH e paguar për shërbime nga jorezidentë” dhe “TVSH e zbritshme e importuar”, që të jetë e lehtë të monitorohen. Ne mund t’ju ofrojmë udhëzime specifike dhe trajnim për stafin, në mënyrë që deklaratat tuaja tatimore të plotësohen saktë çdo muaj.
Në përfundim, ndryshimet në aplikimin e TVSH-së për shërbimet digjitale nga jashtë janë një pasqyrë e evolucionit të sistemit tatimor ndaj globalizimit dhe teknologjisë. Edhe pse mund të duken komplekse në fillim, me njohuritë e duhura dhe me mbështetjen e profesionistëve, biznesi juaj mund t’i përshtatë procedurat pa vështirësi. AlProfit Consult është këtu për t’ju ndihmuar në çdo hap – nga kuptimi i ligjit në gjuhë të thjeshtë e deri te zgjidhja e situatave specifike fiskale që lidhen me këtë temë. Na kontaktoni sot për një konsultë ose asistencë të dedikuar; së bashku do të sigurojmë që operacionet tuaja digjitale të jenë plotësisht në përputhje me ligjin dhe njëkohësisht sa më kosto-efektive për ju.