OJF ose Enti publik luan një rol të rëndësishëm si “agjent tatimor”, duke mbajtur përgjegjësinë për të gjitha detyrimet tatimore që lidhen me të ardhurat nga punësimi i punonjësve. Ky rol përfshin jo vetëm llogaritjen e tatimit mbi pagën bruto, por edhe mbajtjen dhe transferimin e tij në buxhetin e shtetit. Përveç këtyre, punëdhënësi është i detyruar të dorëzojë një listëpagesë mujore deri më 20-të të muajit pasardhës. Në këtë dokument, përfshihen të gjithë elementët që lidhen me pagën, si paga bruto, zbritjet nga baza tatimore dhe paga neto e përfituar.
Paga bruto është baza nga e cila llogaritet tatimi mbi të ardhurat nga punësimi. Sipas ligjit, zbritja nga paga bruto është e mundur vetëm nëse punonjësi ka dorëzuar një “Deklaratë mbi statusin personal” te punëdhënësi kryesor. Nëse punonjësi ka më shumë se një punëdhënës, përfitimi i zbritjes nga baza tatimore lejohet vetëm te njëri prej tyre, ndërsa të tjerët zbatojnë tatimin sipas shkallës progresive (13% dhe 23%).
Shembulli 1: Dy punëdhënës, pagë të lartë dhe të mesme Një punonjës fiton 100,000 lekë nga punëdhënësi kryesor dhe 50,000 lekë nga një tjetër. Te punëdhënësi i parë, tatimi llogaritet si më poshtë:
100,000 – 30,000 = 70,000 × 13% = 9,100 lekë.
Te punëdhënësi i dytë, tatimi është:
50,000 × 13% = 6,500 lekë.
Në fund të vitit, individi plotëson deklaratën vjetore dhe verifikon që tatimi total (15,600 lekë/muaj) është paguar saktë.
Shembulli 2: Paga të ulëta te dy punëdhënës
Nëse një punonjës fiton 25,000 lekë te secili punëdhënës, atëherë:
Shembulli 3: Paga të larta te dy punëdhënës
Një punonjës që fiton 200,000 lekë nga një punëdhënës dhe 180,000 lekë nga një tjetër ka të ardhura mujore 380,000 lekë. Tatimi total është:
(200,000 – 30,000) × 13% = 22,100 lekë.
180,000 × 23% = 41,400 lekë.
Tatimi mujor është 63,500 lekë, ndërsa punonjësi paguan një diferencë shtesë prej 17,000 lekë në muaj përmes deklaratës vjetore.
Punëdhënësit shpesh bëjnë pagesa për shërbime të jashtme, si mësimdhënie, konsulenca apo pjesëmarrje në borde drejtuese. Në këto raste, zbatohet tatimi prej 15% mbi shumën bruto. Megjithatë, nëse pagesa bëhet për një individ të vetëpunësuar të pajisur me NIPT, tatimi nuk mbahet.
Përveç mbajtjes dhe transferimit të tatimit, punëdhënësi duhet të mbajë regjistrime të sakta mbi të ardhurat e punonjësve dhe të raportojë çdo muaj sipas rregullave në fuqi. Ai trajtohet si përgjegjës i drejtpërdrejtë për pagesën e tatimit, sikur ky të ishte detyrimi i tij personal. Ky sistem garanton transparencë dhe disiplinë në raportimin dhe mbledhjen e tatimeve.